Rozpoczęcie działalności gospodarczej wiąże się z licznymi dylematami, wśród których pojawia się również wybór odpowiedniej formy prawnej. Dziś przyjrzymy się pokrótce temu zagadnieniu.
W polskim systemie prawnym możemy otworzyć własną działalność na kilka sposobów:
– indywidualna działalność gospodarcza,
– spółka cywilna,
– spółki handlowe.
Każda z tych opcji ma swoje wady i zalety. Zacznijmy od najpopularniejszej formy prowadzenia działalności gospodarczej, czyli tej jednoosobowej. Jej popularność wynika przede wszystkim z tego, że jest to najprostszy rodzaj działalności, idealnie pasujący dla większości początkujących biznesów. Podmiotem prowadzącym działalność jest tutaj osoba fizyczna, nie ma więc konieczności zakładania żadnych dodatkowych podmiotów, niepotrzebny jest minimalny kapitał zakładowy, a sama rejestracja w CEiDG jest bardzo prosta, można jej dokonać przez internet. Z reguły prostsza jest również księgowość, ponadto z racji tego, że mamy tu tylko jedną osobę fizyczną nie ma żadnych dodatkowych formalności przy podejmowaniu decyzji biznesowych czy też reprezentacji naszej firmy. Największym minusem jednoosobowej działalności gospodarczej jest fakt, że przedsiębiorca odpowiada za jej zobowiązania całym swoim prywatnym majątkiem, a w przypadku braku rozdzielności majątkowej w pewnych sytuacjach również majątek wspólny małżonków może zostać obciążony odpowiedzialnością za długi takiej firmy. Ponadto ta forma prawna sprawdza się przy mniejszych rozmiarach działalności, na pewnym etapie rozwoju biznesu znacznie przydatniejsze są spółki prawa handlowego, które pozwalają zarówno ograniczyć odpowiedzialność, jak też zwiększyć dopływ kapitału i liczbę osób zaangażowanych w budowanie firmy.
Zanim jednak przejdziemy do spółek handlowych warto wspomnieć o jeszcze jednej formie pośredniej, czyli spółce cywilnej. Różnica pomiędzy nimi polega przede wszystkim na tym, że spółka cywilna nie stanowi odrębnego podmiotu, jest to po prostu rodzaj umowy pomiędzy co najmniej dwoma przedsiębiorcami, którzy prowadzą swoje indywidualne działalności gospodarcze. Popularność tej formuły polega na jej prostocie, gdyż formalności są tu ograniczone do minimum i nie ma żadnego kapitału zakładowego, a jednocześnie umowa spółki cywilnej pozwala na połączenie sił z innymi przedsiębiorcami. Minus pozostaje ten sam co przy indywidualnej działalności, wciąż odpowiadamy całym swoim majątkiem za długi takiej spółki.
Jeśli mamy pomysł na biznes i chcemy prowadzić go wspólnie z kimś innym, warto pomyśleć o założeniu spółki handlowej. Spółki te dzielą się na dwa rodzaje: osobowe i kapitałowe. Te pierwsze nie posiadają osobowości prawnej, w przeciwieństwie jednak do spółek cywilnych stanowią odrębny podmiot od wspólników, w prawie cywilnym określa się je mianem tzw. „ułomnych osób prawnych”, czyli jednostek organizacyjnych, które mimo braku pełnej osobowości prawnej mają pewne przymioty charakterystyczne dla osób prawnych, takie jak np. zdolność do zawierania umów, do bycia stroną postępowań sądowych itp. Do spółek osobowych zaliczamy: jawną, partnerską, komandytową oraz komandytowo-akcyjną. Pierwsze dwie wciąż wiążą się niestety z odpowiedzialnością wspólników za długi spółki. Jedyna modyfikacja polega tu na tym, że partnerzy spółki partnerskiej odpowiadają tylko za szkody spowodowane swoim działaniem, a nie pozostałych partnerów. Wynika to z tego, że ten rodzaj działalności przeznaczony jest tylko dla tzw. wolnych zawodów (np. radcy prawni, adwokaci, lekarze itp.), gdzie wymagana jest specjalistyczna wiedza.
W kontekście ograniczenia odpowiedzialności wspólników ciekawiej wygląda spółka komandytowa, której ideą jest połączenie sił przez wspólnika, który posiada kapitał i chce go zainwestować, oraz takiego, który ma pomysł jak ten kapitał wykorzystać. Ten pierwszy odpowiada za długi tylko do wysokości sumy komandytowej, określonej w umowie spółki. Podobnie wygląda to przy spółce komandytowo-akcyjnej, gdzie co najmniej jeden wspólnik odpowiada za długi całym swoim majątkiem, a akcjonariusze mają tę odpowiedzialność ograniczoną. Ta forma prawna nie jest zbyt popularna od czasu, gdy obciążono ją podatkiem CIT, natomiast jej celem jest możliwość pozyskiwania dodatkowego kapitału na działalność od akcjonariuszy.
I wreszcie najbardziej złożone rodzaje działalności gospodarczej, przydatne szczególnie dla działalności większych rozmiarów (ale też dla ograniczenia odpowiedzialności wspólników) to spółki kapitałowe, czyli takie, które posiadają pełną osobowość prawną. Zaliczamy do nich spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, spółkę akcyjną i prostą spółkę akcyjną. Wszystkie pozwalają na ograniczenie odpowiedzialności wspólników. Najpopularniejsza z nich to spółka z o.o. Więcej na temat poszczególnych spółek w przyszłych wpisach.
Jeśli rozważasz rozpoczęcie działalności gospodarczej albo zmianę formy prawnej biznesu, który już prowadzisz i masz pytania związane z tym tematem zapraszamy do kontaktu.
