Rozwód większości z nas kojarzy się z trudnym procesem, który może trwać nawet kilka lat. Przy dobrej strategii procesowej i odrobinie szczęścia jest jednak szansa na szybki rozwód i możliwie bezbolesne zakończenie małżeństwa już na pierwszej rozprawie. Dziś przedstawimy wskazówki, dzięki którym rozwód może być szybki.
- Prawidłowo sporządzony pozew
Poprawnie przygotowany pozew o rozwód to klucz do sukcesu i szybkiego załatwienia sprawy. Istotne jest, by pozew nie zawierał żadnych braków formalnych, które potencjalnie mogłyby przedłużyć postępowanie – należy pamiętać o tym, by dokładnie sformułować żądanie pozwu i jednoznacznie określić, czego się domagamy. Sąd w wyroku końcowym orzeka nie tylko rozwód, ale także reguluje sytuację małoletnich dzieci stron – w pozwie powinniśmy więc zawrzeć nasze żądania co do sposobu uregulowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dzieckiem i alimentów. Niezwykle istotne jest to, by prawidłowo uiścić opłatę sądową wynoszącą w sprawie o rozwód 600 zł. Ważne jest również to, by pamiętać o załącznikach do pozwu o rozwód – obowiązkowym dokumentem jest odpis aktu małżeństwa, a w przypadku gdy małżonkowie mają wspólne niepełnoletnie dzieci także odpisy aktu urodzenia tych dzieci. Do każdego pozwu załączyć należy także odpis pisma wraz z załącznikami dla drugiej strony procesu. Każde uchybienie w tym zakresie może skutkować wezwaniem przez sąd do uzupełnienia braków formalnych, co przedłuża postępowanie
2. Porozumienie między małżonkami co do nieorzekania o winie
Szybkiemu rozwodowi sprzyja także porozumienie pomiędzy małżonkami – zwłaszcza w zakresie nieorzekania o winie. Wniosek któregokolwiek z małżonków o orzeczenie o winie zawsze spowoduje przedłużenie się postępowania, ponieważ sąd zmuszony jest wówczas dokładnie ustalić, jakie były przyczyny rozkładu pożycia i który z małżonków doprowadził do rozpadu małżeństwa. Co istotne, jeśli którykolwiek z małżonków zgłosi wniosek o orzeczenie o winie, sąd ma obowiązek ustalić winę rozkładu pożycia, nawet gdy drugi małżonek chce zaniechania orzekania o winie. W przypadku orzekanie o winie rozkładu pożycia małżeńskiego sąd przeprowadza dowód z zeznań wskazywanych przez strony świadków, co w oczywisty sposób wpływa na długość postępowania – konieczne jest bowiem wyznaczenie w tym celu kilku dodatkowych rozpraw.
3. Porozumienie między małżonkami co do władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieci
Kolejną kwestią rozpatrywaną przez sąd w toku postępowania o rozwód jest sposób roztoczenia pieczy nad małoletnimi dziećmi stron oraz ustalenie kontaktów dzieci z rodzicem, z którym nie będą zamieszkiwać. Sąd ustala, który z rodziców ma wykonywać władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi stron, a także wskazuje sposób przebiegu kontaktów dzieci z drugim rodzicem. Optymalnym rozwiązaniem, sprzyjającym szybkiemu zakończeniu sprawy o rozwód, jest porozumienie pomiędzy małżonkami w tym zakresie i wniosek o powierzenie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom i zgodne ustalenie miejsca pobytu dzieci, a także wniosek o zaniechanie orzekania przez sąd o kontaktach z dziećmi. Aby to było możliwe, strony muszą przekonać sąd, że prognoza co do ich współpracy rodzicielskiej jest pozytywna, to znaczy, że w przyszłości będą oni w stanie współdziałać dla dobra dzieci. Korzystne jest także, gdy małżonkowie już przed wszczęciem sprawy o rozwód albo na samym jej początku ustalą, jak mają wyglądać kontakty dzieci z rodzicem, z którym nie będą one zamieszkiwać – wówczas sąd może nie orzekać o tych kontaktach. Brak porozumienia w tym przedmiocie niesie za sobą znaczne ryzyko skierowania stron do zespołu specjalistów sądowych – biegłych psychologów i pedagogów, których zadaniem będzie ocena kompetencji rodzicielskich małżonków oraz sytuacji małoletnich dzieci stron. Przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych zawsze przedłuża postępowanie o kilka miesięcy, zaś w najgorszym razie w wyniku niekorzystnej opinii biegłych sąd może dojść do przekonania, że orzeczenie rozwodu jest sprzeczne z dobrem małoletnich dzieci i w konsekwencji nawet oddalić powództwo o rozwód.
4. Porozumienie między małżonkami co do wysokości alimentów na małoletnie dzieci
W wyroku rozwodowym sąd z urzędu orzeka o tym, w jakiej wysokości dany rodzic jest zobowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania małoletnich dzieci stron. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie ku temu, by małżonkowie – jeszcze nawet przed pierwszą rozprawą – uzgodnili pomiędzy sobą wysokość alimentów, jakie mają być płacone na rzecz dzieci. Jeżeli małżonkowie nie są w stanie sami dojść do porozumienia, ale rozbieżności w ich stanowiskach nie są duże, nadal jest szansa na szybkie załatwienie tej kwestii – w takich sytuacjach sąd często występuje w roli mediatora i na rozprawie nakłania do zawarcia ugody w przedmiocie alimentów. Jeśli strony dojdą do kompromisu, nie ma potrzeby dalszego przeprowadzania postępowania dowodowego w tej sprawie, co znacznie skraca czas trwania procesu.
5. Rezygnacja z podziału majątku w toku sprawy o rozwód
W postępowaniu o rozwód możliwe jest również jednoczesne dokonanie podziału majątku wspólnego – na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jednakże pod warunkiem, że przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. W praktyce podziału majątku zwykle nie dokonuje się w toku sprawy o rozwód, lecz w odrębnym postępowaniu, co wynika właśnie z faktu, że sprawa taka może być długotrwała. Jeśli chcemy, aby rozwód przebiegł sprawnie, warto zrezygnować z formułowania wniosku o podział majątku wspólnego.
6. Rezygnacja z wniosku o udzielenie zabezpieczenia
W toku sprawy o rozwód każdy z małżonków może żądać udzielenie zabezpieczenia, czyli unormowania określonych praw i obowiązków na czas trwania postępowania. Zabezpieczenie zwykle dotyczy dwóch kwestii: uregulowania kontaktów albo ustalenia wysokości alimentów na czas trwania procesu. Bez stosownego wniosku o zabezpieczenie, rozpatrzonego pozytywnie przez sąd, wszystkie sprawy pomiędzy małżonkami regulowane są dopiero w wyroku końcowym. Niekiedy wniosek o zabezpieczenie jest absolutnie niezbędny – np. wtedy, gdy jeden z małżonków nie łoży na utrzymanie dziecka albo gdy małżonek utrudnia kontakty z dzieckiem. Wówczas liczy się czas – trzeba jak najszybciej zabezpieczyć swoje interesy, mając na względzie to, że proces może trwać nawet latami i bez odpowiedniego wniosku przez cały ten czas brak będzie jakiejkolwiek podstawy prawnej do egzekucji alimentów czy egzekucji kontaktów z dzieckiem. Jeżeli jednak strony są w stanie względnie porozumieć się w tych kwestiach, wniosek taki może przynieść więcej szkody niż pożytku – sąd w pierwszej kolejności zajmuje się bowiem rozpatrzeniem wniosku, często wyznaczając rozprawę wyłącznie w tym celu. Co więcej, jeśli któryś z małżonków nie jest zadowolony z rozstrzygnięcia, ma prawo do złożenia zażalenia na to postanowienie sądu. Cała procedura związana z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia i ewentualnym zaskarżeniem postanowienia może trwać nawet kilka miesięcy, co znacznie przedłuża czas trwania postępowania o rozwód.
Porozumienie pomiędzy małżonkami pozwala na szybkie zakończenie sprawy już przed sądem I instancji, czasami nawet na pierwszej rozprawie. Pamiętać przy tym należy, że każdy z małżonków ma prawo do złożenia apelacji od każdego punktu wyroku – jeśli np. małżonek jest niezadowolony jedynie z kwoty zasądzonych alimentów, może w tym zakresie zaskarżyć wyrok, co spowoduje, że sprawa trafi do rozpatrzenia przez sąd apelacyjny. Postępowanie przed sądem II instancji trwać może kolejne długie miesiące, a nawet i lata – dlatego tak ważne jest podjęcie rozmów w newralgicznych kwestiach już na samym początku procesu o rozwód. Ze względu na wielość wątków w sprawie o rozwód oraz skomplikowany charakter procesu warto zawsze skonsultować się z prawnikiem, który zawodowo zajmuje się sprawami rozwodowymi, nawet jeżeli zakładamy, że rozwód przebiegnie bezkonfliktowo. Radca prawny lub adwokat pomogą wyjaśnić wszelkie wątpliwości i zwrócić uwagę na pułapki, które mogą pojawić się na poszczególnych etapach sprawy o rozwód.
