W dobie kryzysu ekonomicznego i galopującej inflacji coraz więcej Polaków ma problemy z rosnącymi zadłużeniami. Egzekucja komornicza to jeden ze sposobów odzyskiwania zaległych wierzytelności. Dochodzi do niej w sytuacji, gdy mimo wydania orzeczenia przez Sąd, dłużnik nadal nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań.
1. Jak wygląda wszczęcie postępowania egzekucyjnego?
Żeby zainicjować postępowanie egzekucyjne, najpierw wierzyciel musi wystąpić na drogę postępowania sądowego przeciwko dłużnikowi z powództwa cywilnego (a więc złożyć pozew przeciwko dłużnikowi). W dalszej kolejności sąd rozstrzyga, czy roszczenia wierzyciela są słuszne i wydaje w tym przedmiocie orzeczenie. Zdarzają się także sytuacje, gdy strony przed sądem decydują się na zawarcie ugody, na mocy której dłużnik zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia. Kiedy orzeczenie sądu lub ugoda stanie się prawomocna, dłużnik ma obowiązek spłacić zobowiązane we wskazanym terminie. Jeśli tego nie zrobi, wierzyciel ma prawo wystąpić do sądu o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu.
W polskim prawie cywilnym istnieje również natychmiastowa wykonalność orzeczeń. Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności (czyli klauzulę wykonalności), jeżeli m.in. zasądza alimenty bądź roszczenie uznane przez pozwanego, a także w sytuacji, gdy wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny.
Po uzyskaniu tytułu wykonawczego wierzyciel może skierować wniosek egzekucyjny do komornika. Wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego powinien czynić zadość wymogom formalnym określonym przez prawo. Wierzyciel we wniosku egzekucyjnym m.in. musi wskazać, jakie należności pieniężne mają zostać wyegzekwowane oraz z których składników majątkowych dłużnika ma być prowadzona egzekucja świadczeń pieniężnych. Po przedłożeniu komornikowi wniosku egzekucyjnego z załączonym oryginałem tytułu wykonawczego komornik ma obowiązek wszcząć postępowanie egzekucyjne w celu zaspokojenia roszczenia wierzyciela.
2. Co może zająć komornik w ramach postępowania egzekucyjnego?
Należy pamiętać, że komornik działa na wniosek wierzyciela, oznacza to, że sam nie może podejmować decyzji, do jakich składników majątku zostanie skierowana egzekucja. To na wierzycielu ciąży obowiązek wskazania składników majątkowych dłużnika, z których chce, aby komornik wyegzekwował świadczenie pieniężne. Zgodnie z klasyfikacją kodeksową istnieją następujące sposoby egzekucji: egzekucja z ruchomości, egzekucja z wynagrodzenia za pracę, egzekucja z wierzytelności rachunku bankowego, egzekucja z wierzytelności, egzekucja z innych praw majątkowych (np. emerytury lub renty), egzekucja z nieruchomości. W sytuacji, gdy wierzyciel nie posiada wiedzy o składnikach majątku dłużnika, który pozwalałyby na zajęcie i skuteczną egzekucję, to może zlecić Komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika (w tym celu należy złożyć stosowny wniosek).
3. Czego komornik nie może zająć?
Egzekucji nie podlegają m.in. przedmioty i urządzenia domowe niezbędne dla dłużnika i jego domowników (np. lodówka, pralka, kuchenka mikrofalowa, łóżko, stół), niezbędna pościel, bielizna i codzienne ubranie, zapasy żywności i opału dla dłużnika i jego rodziny na okres jednego miesiąca, narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika, przedmioty niezbędne do nauki oraz lekarstwa i przedmioty potrzebne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny.
Ponadto komornik nie może pobrać środków z otrzymywanych przez dłużnika świadczeń alimentacyjnych, świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczeń rodzinnych, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych, porodowych, a także świadczeń wychowawczych (tzw. „500+”).
4. Kiedy kończy się postępowanie egzekucyjne?
Postępowanie egzekucyjne kończy się wtedy, gdy dłużnik spłaci swój dług w całości. Komornik może również umorzyć postępowanie egzekucyjne po stwierdzeniu bezskuteczności egzekucji.
Umorzenie postępowania następuje w chwili, kiedy egzekucja nie jest skuteczna z żadnego czynnika majątkowego dłużnika tzn. gdy ten nie pracuje, nie posiada ruchomości o wartości handlowej ani nieruchomości. Wówczas oryginał tytułu wraca do wierzyciela, który może ponownie wszcząć egzekucję. Komornik z urzędu umarza postępowanie egzekucyjne, jeżeli wierzyciel w ciągu 6 miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania.
Egzekucja komornicza może zostać również zawieszona na wniosek wierzyciela. Organ egzekucyjny zawiesza postępowanie z urzędu również w razie śmierci wierzyciela lub dłużnika, a także w przypadku podejrzenia oszustwa.
